De Bieb Letter #292

Welkom!

Een nieuwe dinsdag, een nieuwe editie van de Bieb Letter!

Dit keer lees je over lezen, over de bedreigingen van conservatief-rechts voor de bibliotheken, voor meer diversiteit en nog meer!

Veel lees- en inspiratieplezier!

1. Lezen

Lezen is nog steeds de basis van de bibliotheken. Om alle activiteiten te kunnen volgen in de bibliotheken, moeten mensen wel lezen. Ik plak daarom twee artikelen/bronnen bij elkaar die over de leescrisis gaan.

Mark Deckers combineerde twee rapporten en de Boekman Stichting publiceerde een derde rapportage.

Deze week las ik twee bijzondere onderzoeksrapporten. Twee onderzoeken uit dezelfde koker die elkaar ogenschijnlijk tegen lijken te spreken. Het gaat om het onderzoek "Hoe leesgedrag is veranderd door corona" uit 2022 en "Hoe kun je lezen het beste stimuleren?" uit 2023. Beide zijn onderzoeken die door KVB/Boekwerk zijn gepubliceerd. Dat er een schijnbare tegenstelling in de twee rapporten lijkt te zitten, zegt overigens niks over dit puike instituut dat in de regel te weinig credits krijgt voor hun goede werk.

Bijna de helft van de vijftienjarigen noemt lezen tijdverspilling en bijna een kwart van de jongeren leest zo slecht dat ze het risico loopt laaggeletterd te worden en niet te kunnen meekomen in de samenleving. Ontlezing heeft dus ingrijpende maatschappelijke gevolgen. Valt het tij nog te keren? Zorgt het BookTok-effect voor licht aan de horizon?

De Kennisbank van de Boekmanstichting bevat tal van documenten over ontlezing en initiatieven van organisaties en overheden om de animo voor lezen te stimuleren. Deze Verkenning biedt een beknopt overzicht van een breed gedeelde leesaanpak.

2. Divers

Het gaat naast het kunnen lezen ook over wat je kunt lezen. Tips van bibliotheken zijn altijd welkom. Al zijn sommige tips toch een beetje te homogeen.

Seksisme in de literatuur is een diepgeworteld probleem. Ook de universiteitsbibliotheek presenteert in de Leiden Leest-maand uitsluitend witte, mannelijke ‘iconen’, constateert Romy van den Akker (die daarom haar eigen lijst maakte). Want geloof het of niet, de Nederlandse literatuur bestaat ook uit vrouwen, queers en mensen van kleur.

3. Stereotype

Hier in Nederland en Vlaanderen gaat het stereotype van de bibliothecaris vooral over een haarknot en een bril. In Amerika past daar ook de cardigan bij. Maar waar komt dat stereotype vandaan?

If you’re asked to picture a librarian right now, what would you see? Is it a serious, glasses-wearing woman with a cardigan pulled over sensible, if frumpy, clothes? You wouldn’t be the only one, and it’s a common portrayal in pop culture. But where does the whole librarian and cardigan stereotype come from?

4. Familie

Bibliotheken zijn eigenlijk helemaal niet ontworpen voor families. Tijd om daar wat aan te doen!

"These Work and Play Stations are just another way libraries can be supportive, a piece of infrastructure that helps meet information needs and makes our spaces more accessible and inclusive for caregivers of small children," she said.

Children's rooms at the library often focus on literacy, which is important, she said. But these stations add to that by serving not only children, but their parents and caregivers.

5. Muziek

Muzikanten maken niet alleen muziek in de bibliotheken, sommige zorgen zelfs voor een hele collectie. Zo ook Sara Bareilles.

“We wanted to thank Ms. Bareilles, and since she is constantly giving back to her hometown, we thought she’d be proud to be honored with a library collection in her name. We were not expecting her to actually give specific input into the kinds of materials she wanted in this collection, but she did. It was not a rubber stamp. She did put her hands on it, and I think that says a lot about the kind of person she is,” said Breacain in a press release.

6. Field

Het woord fieldlab is voor mij nog steeds een woord met een vreemde bijklank, maar het wordt op verschillende plekken gebruikt. Allereerst bij het project rondom QR-codes, maar het terug tot leven gebrachte Innovatiebieb gebruikt dit woord. Desondanks gebeurt er weer genoeg om innovatief bezig te zijn in de sector van de openbare bibliotheken.

Hoe kunnen we met QR-codes de digitale collectie van de Bibliotheek gemakkelijk voor iedereen toegankelijk maken? Met dat vraagstuk gaan we aan de slag in het QR-codeproject, onderdeel van het landelijke Fieldlab fysiek-digitaal uit de Netwerkagenda. Op 16 februari vond in Utrecht de kick-off met de deelnemende bibliotheken plaats, en gingen we officieel van start.

Begin juni ontvangen geselecteerde inzenders van fieldlabprojecten een uitnodiging om hun idee verder uit te werken en toe te lichten. De Stuurgroep Fieldlabs stelt daarna een shortlist samen van innovaties die geschikt zijn om binnen een landelijk Fieldlab verder uit te werken. Hierbij wordt gekeken naar de potentie van de innovatie, maar ook naar fases in het innovatieproces, regionale spreiding en verdeling van budgetten.

7. Rechts

De bibliotheekprofessor Frank Huysmans pleit terecht voor een brede en goed gecoördineerde aanpak om de komende bedreigingen tegen te gaan vanuit rechts-conservatieve hoek.

Het is verontrustend dat er nog geen landelijke coördinatie is te bespeuren, noch een gezamenlijk actieplan. Bibliotheekkoepels: wacht niet tot het te laat is met een resoluut antwoord op wat nog gaat komen. Doe daarbij een beroep op rede en redelijkheid, maar houd in het belang van de meningsvrijheid de rug recht.

Voorbeelden zijn er natuurlijk al langer, lees maar eens het verhaal uit Nijmegen.

Een voorleessessie van dragqueens aan kinderen in Rotterdam leidde zondag tot een voor- en tegendemonstratie. Waarom willen bibliotheken eigenlijk zo nodig dragqueens uitnodigen om voor te lezen? En hoe reageren kinderen hier in de praktijk op? "Zo help je kinderen die het gevoel hebben anders te zijn."

Tot volgende week!

Bedankt voor het lezen van deze editie!

Tot volgende week!

Groet,
Patrick